Η ευλογιά των πιθήκων (monkeypox), που πλέον αναφέρεται και ως Mpox, έχει τραβήξει την παγκόσμια προσοχή μετά την πρόσφατη έξαρση κρουσμάτων σε χώρες εκτός Αφρικής, όπου συνήθως ενδημεί. Αν και δεν είναι τόσο μολυσματική όσο ο COVID-19, η ασθένεια έχει προκαλέσει ανησυχία λόγω της εξάπλωσής της και των σοβαρών επιπλοκών που μπορεί να προκαλέσει σε ορισμένες περιπτώσεις.
Τι είναι η Ευλογιά των Πιθήκων;
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια ιογενής νόσος που προκαλείται από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, ο οποίος ανήκει στο γένος Orthopoxvirus, στην ίδια οικογένεια με τον ιό της ευλογιάς. Ο ιός ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 σε αποικίες πιθήκων, ενώ το πρώτο ανθρώπινο κρούσμα καταγράφηκε το 1970 στο Κονγκό. Από τότε, η νόσος εμφανίζεται περιστασιακά σε χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Αφρικής, όπου η επαφή με άγρια ζώα αποτελεί κύριο παράγοντα κινδύνου.
Συμπτώματα και Πορεία της Νόσου
Η ευλογιά των πιθήκων αρχίζει με συμπτώματα όπως πυρετός, κεφαλαλγία, μυαλγίες, και λεμφαδενοπάθεια. Στη συνέχεια, εμφανίζεται εξάνθημα που συνήθως ξεκινά από το πρόσωπο και επεκτείνεται στον κορμό και τα άκρα, περιλαμβάνοντας παλάμες και πέλματα. Το εξάνθημα αυτό περνάει από διάφορα στάδια – από κηλίδες και βλατίδες σε φυσαλίδες, φλύκταινες και τελικά κρούστα, πριν υποχωρήσει. Η νόσος διαρκεί συνήθως 2-4 εβδομάδες και είναι στις περισσότερες περιπτώσεις αυτοπεριοριζόμενη, δηλαδή δεν απαιτεί ειδική θεραπεία, αν και τα συμπτώματα μπορούν να είναι σοβαρά σε μερικές περιπτώσεις.
Μετάδοση και Κίνδυνοι
Η ευλογιά των πιθήκων είναι ζωονόσος, δηλαδή μπορεί να μεταδοθεί από ζώο σε άνθρωπο μέσω άμεσης επαφής με μολυσμένα ζώα, όπως τρωκτικά και πρωτεύοντα θηλαστικά. Από άνθρωπο σε άνθρωπο, ο ιός μεταδίδεται μέσω στενής επαφής, αναπνευστικών εκκρίσεων, ή μολυσμένων αντικειμένων. Η μετάδοση μέσω σταγονιδίων απαιτεί συνήθως παρατεταμένη επαφή πρόσωπο με πρόσωπο, γεγονός που καθιστά τα μέλη της οικογένειας και τους υγειονομικούς εργαζόμενους πιο ευάλωτους.
Θεραπεία και Πρόληψη
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την ευλογιά των πιθήκων, αλλά τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με αντιιικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται και για άλλους ιούς της ίδιας οικογένειας. Σημαντικό μέτρο πρόληψης είναι η αποφυγή στενής επαφής με άτομα που έχουν τη νόσο ή με ζώα που ενδέχεται να είναι μολυσμένα. Επίσης, τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται για την ευλογιά έχουν δείξει ότι προσφέρουν προστασία και έναντι της ευλογιάς των πιθήκων, και έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται και νέα εμβόλια που στοχεύουν ειδικά στην πρόληψη της νόσου.
Πρόσφατες Εξελίξεις
Η παγκόσμια κοινότητα υγείας παραμένει σε εγρήγορση, καθώς ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει εκφράσει ανησυχίες για πιθανή επιτάχυνση της εξάπλωσης της νόσου, ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν λαμβάνουν χώρα μεγάλες συγκεντρώσεις ατόμων. Η προσοχή στρέφεται πλέον στην παρακολούθηση και τον έλεγχο της εξάπλωσης, με στόχο την έγκαιρη αναγνώριση και απομόνωση των κρουσμάτων.
Σε αυτή τη φάση, η ευλογιά των πιθήκων δεν έχει εξελιχθεί σε πανδημία, αλλά η συνεχής παρακολούθηση και τα μέτρα πρόληψης είναι κρίσιμα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου δεν ήταν προηγουμένως ενδημική.