Στις 26 Σεπτεμβρίου 2000, η Ελλάδα βίωσε μία από τις πιο τραγικές ναυτικές καταστροφές της σύγχρονης ιστορίας της. Το επιβατηγό-οχηματαγωγό πλοίο Express Samina βυθίστηκε κοντά στο νησί της Πάρου, με τραγική κατάληξη τη ζωή 81 ανθρώπων. Η τραγωδία αυτή εξακολουθεί να αποτελεί έναν σημαντικό σταθμό στην ιστορία των ελληνικών ναυτικών ατυχημάτων, γνωστή ως ο «Τιτανικός του Αιγαίου».
Το Πλοίο και η Τελευταία Διαδρομή
Το Express Samina ήταν ένα γαλλικής κατασκευής RoPax πλοίο, το οποίο λειτουργούσε για περισσότερα από 34 χρόνια, εξυπηρετώντας δρομολόγια στο Αιγαίο Πέλαγος. Τη μοιραία βραδιά, το πλοίο αναχώρησε από τον Πειραιά με 533 επιβάτες και πλήρωμα και κατευθυνόταν προς τα νησιά των Κυκλάδων, όπως η Πάρος και η Νάξος, με τελικό προορισμό τη Σάμο και την Πάτμο. Ωστόσο, λίγα λεπτά πριν φτάσει στο λιμάνι της Πάρου, το πλοίο χτύπησε στα βράχια Πόρτες με ταχύτητα 18 κόμβων, γεγονός που προκάλεσε ρήγμα στο κύτος του πλοίου.
Η Καταστροφή
Μετά την πρόσκρουση, το Express Samina άρχισε να παίρνει κλίση και να βυθίζεται μέσα σε μόλις 25 λεπτά. Δυστυχώς, η κατάσταση επιδεινώθηκε από σοβαρές παραλείψεις ασφαλείας. Οι στεγανές θύρες του πλοίου, που έπρεπε να είναι κλειστές, ήταν ανοιχτές, γεγονός που επέτρεψε στο νερό να πλημμυρίσει το πλοίο πολύ γρήγορα. Παράλληλα, η έλλειψη ενημέρωσης και η μη λειτουργία του συστήματος συναγερμού οδήγησαν σε πανικό τους επιβάτες. Πολλοί από αυτούς βρέθηκαν χωρίς καθοδήγηση ή σωστικά μέσα, αναγκάζοντάς τους να πηδήξουν στη θάλασσα χωρίς προετοιμασία.
Αντιμετώπιση και Διάσωση
Η επιχείρηση διάσωσης καθυστέρησε τραγικά. Παρότι ψαράδες και παραπλέοντα σκάφη ήταν οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν στο σήμα κινδύνου, οι επίσημες ναυτικές δυνάμεις έφτασαν με μεγάλη καθυστέρηση. Μέσα στη νύχτα, πολλές από τις σωστικές λέμβοι δεν λειτούργησαν ή δεν εκτοξεύτηκαν έγκαιρα, ενώ οι καιρικές συνθήκες, με ανέμους 8 μποφόρ, καθιστούσαν τη διάσωση ακόμα πιο δύσκολη.
Αιτίες και Ευθύνες
Μετά από μήνες ερευνών, αναδείχθηκαν πολλές αιτίες για την καταστροφή. Το πλήρωμα είχε αφήσει το πλοίο στον αυτόματο πιλότο, χωρίς να επιτηρεί την πορεία του, παρά τους κινδύνους λόγω των καιρικών συνθηκών. Επιπλέον, το σύστημα σταθεροποίησης του πλοίου παρουσίασε βλάβη, με αποτέλεσμα το πλοίο να χτυπήσει στα βράχια. Η πιο σοβαρή παραμέληση ήταν ότι οι στεγανές θύρες του πλοίου δεν ήταν κλειστές, παραβιάζοντας τους κανόνες ασφαλείας.
Οι Νομικές Επιπτώσεις
Η καταστροφή είχε σημαντικές νομικές συνέπειες. Πολλά μέλη του πληρώματος, όπως ο καπετάνιος και ο πρώτος αξιωματικός, καταδικάστηκαν σε πολυετείς φυλακίσεις για την αμέλειά τους. Ο Παντελής Σφηνιάς, διευθυντής της εταιρείας Minoan Flying Dolphins, αυτοκτόνησε λίγο μετά την τραγωδία, μη αντέχοντας την πίεση από τις κατηγορίες.
Η Κληρονομιά του Ναυαγίου
Η τραγωδία του Express Samina οδήγησε σε σημαντικές αλλαγές στη νομοθεσία για την ασφάλεια των πλοίων στην Ελλάδα. Θεσπίστηκαν νέοι κανόνες που απαιτούσαν αυστηρότερους ελέγχους στα πλοία άνω των 30 ετών και εγκατάσταση συστημάτων καταγραφής δεδομένων ταξιδιού (μαύρο κουτί) στα επιβατικά πλοία.
Η βύθιση του Express Samina δεν είναι απλά μια τραγωδία του παρελθόντος, αλλά μια διαρκής υπενθύμιση για τη σημασία της τήρησης των κανόνων ασφαλείας στις θάλασσες.